ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی، یکی از مهم‌ترین ابزارهای قانونی برای حمایت از توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران است. این ماده، خرید تضمینی برق تولیدی از منابع پاک را برای مدت ۲۰ سال توسط دولت الزامی می‌کند و نقش کلیدی در جذب سرمایه‌گذاری و گسترش نیروگاه‌های خورشیدی، بادی و زیست‌توده دارد.
معرفی ماده ۶۱ قانون اصلاح الگوی مصرف”
ماده ۶۱ در سال ۱۳۸۹ در قالب قانون اصلاح الگوی مصرف انرژی تصویب شد و هدف آن تشویق تولید برق از منابع تجدیدپذیر و پاک از طریق خرید تضمینی و بلندمدت برق توسط وزارت نیرو است. این ماده به‌ویژه برای نیروگاه‌های غیردولتی طراحی شده و شامل انواع فناوری‌های تولید برق از خورشید، باد، زیست‌توده، زمین‌گرمایی، آبی کوچک، دریایی و بازیافت حرارت صنعتی می‌شود.
آیین‌نامه اجرایی ماده ۶۱”
در سال ۱۳۹۴، هیئت وزیران آیین‌نامه اجرایی این ماده را تصویب کرد که شامل موارد زیر است:
• تعریف نیروگاه‌های غیردولتی: نیروگاه‌هایی با ظرفیت تا ۱۰ مگاوات که از منابع تجدیدپذیر برق تولید می‌کنند و به شبکه برق متصل هستند.
• الزام وزارت نیرو به خرید برق تولیدی: وزارت نیرو موظف است برق تولیدی این نیروگاه‌ها را به‌صورت تضمینی و بلندمدت خریداری کند.
• تعیین قیمت پایه و ضریب تعدیل سالانه: قیمت خرید برق در قراردادها با توجه به نوع فناوری و منطقه جغرافیایی تعیین می‌شود و هر سال با ضریب مشخصی تعدیل می‌گردد.
مزایای اقتصادی برای سرمایه‌گذاران:
• قرارداد ۲۰ ساله خرید تضمینی برق: این قراردادها باعث ایجاد درآمد پایدار و قابل پیش‌بینی برای سرمایه‌گذاران می‌شود.
• بازگشت سرمایه مناسب: با توجه به نرخ‌های خرید و ضریب تعدیل، سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌های تجدیدپذیر توجیه‌پذیر است.
• کاهش ریسک سرمایه‌گذاری: تضمین خرید برق توسط دولت، ریسک بازار را کاهش می‌دهد.
تأثیرات زیست‌محیطی و توسعه پایدار:
• کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای.
• کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی.
• ایجاد اشتغال در مناطق محروم.
• افزایش امنیت انرژی کشور.
چالش‌ها و ملاحظات اجرایی:
• تاخیر در پرداخت مطالبات نیروگاه‌ها توسط ساتبا.
• نوسانات نرخ ارز و تأثیر آن بر هزینه‌های سرمایه‌گذاری.
• نیاز به اصلاح برخی بندهای آیین‌نامه برای تسهیل مجوزها و اتصال به شبکه.
• محدودیت ظرفیت شبکه در برخی مناطق برای پذیرش برق تجدیدپذیر.
آینده ماده ۶۱ و انرژی‌های پاک در ایران”
با توجه به پتانسیل بالای ایران در انرژی خورشیدی و بادی، اجرای کامل و به‌روز ماده ۶۱ می‌تواند نقش مهمی در تحقق اهداف توسعه پایدار، کاهش آلودگی هوا و جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی ایفا کند. اصلاحات در آیین‌نامه اجرایی، تسهیل مجوزها و پرداخت به‌موقع مطالبات، از جمله اقدامات ضروری برای افزایش اثربخشی این ماده قانونی هستند.
